Hesperıdın nedır?

Hesperidin, “biyoflavonoid” olarak sınıflandırılan bir bitki kimyasalıdır. Öncelikle turunçgillerde bulunan ve insan vücüdunda birçok hastalık için tedavi özelliği bulunan bir bileşendir. Tek başına veya diğer turunçgil biyoflavonoidleri ile kombinasyon halinde, çoğunlukla hemoroit, varisli damarlar ve zayıf dolaşım (venöz staz) gibi kan damarı hastalıklarında kullanılır. Ayrıca meme kanseri ameliyatında oluşabilecek bir komplikasyonu ve sıvı tutulmasını içeren bir durum olan lenfödemiyi de tedavi etmek için kullanılır. Fitokimyasal hesperidin esas olarak limon ve portakal gibi turunçgillerde bulunur. En yüksek hesperidin konsantrasyonu, turunçgil kabuklarının beyaz kısımlarında ve hamurlarında bulunur. Hesperidin ayrıca bazı yeşil sebzelerde de bulunabilir.

Hesperıdın nedır?

Hesperidin (C28H34O15), limon, portakal (Citrus sinensis) ve greyfurt gibi turunçgillerde zengin bir şekilde bulunan bir flavanon glikozit olarak bilinir. Bu bileşiğin varlığı, olgunlaşmamış ekşi portakallar, Ponderosa limon, Citrus unshiu ve C. mitis’te de kanıtlanmıştır. Citrus türlerine ek olarak, Fabaceae, Papilionaceae, Betulaceae, Lamiaceae, Zanthoxylum türleri gibi diğer bitki türlerinden de izole edilebilir ve Acanthopanax setchuenensis. Neohesperidin (bir hesperidinin izomeri olarak), acı portakalda (Citrus aurantium) bulunan acı bir bileşiktir. 

Hesperidin uygulamasının ödem, kanama, plörezi, ve tüberküloz gibi kan damarı bozuklukları üzerindeki etkisi geçirgenliği azaltarak ve kapiller direnci artırarak gözlenmiştir. Ayrıca antihiperkolesterolemik, antihiplipideemik, antihipertansif, diüretik etki ve kalsiyum kanal engelleyici aktivitesini gösterir. İçinde bulunan bazı maddelerin uygulaması doğurganlık önleyici etkiye neden olmuştur. Yukarıda bahsedilen biyolojik aktivitelerin yanı sıra hesperidin, Alzheimer, Parkinson, felç gibi çeşitli nörodejeneratif hastalıklarda önemli beyin hücreleri koruyucu özelliğe sahiptir.

Hesperidin tedavisinin avantajlarından biri, hamilelik döneminde bile güvenliğine, birikmemesine ve sınırlı yan etkisine bağlanmaktadır. Dahası, bu kimyasalın insanlara ağızdan uygulanması hastaların sadece %10’unda küçük yan etkilere neden olmuştur. (Plasebo grupları %13,9 gibi daha düşük bir orana sahipti.) Hesperidin güvenli bir fitokimyasal olmasına rağmen, bu fitokimyasalın olası etkileşimleri dikkate alınmalıdır.

Hesperidin ve hesperetin’in sınırlı yararlanımı, dikkate alınması gereken bir başka önemli faktördür. Bu sorunu aşmak için bazı çözümler önerilmiştir.

Hesperidin Ne İşe Yarar?

Hesperidin, bir dizi farklı vücut sisteminde faydalı bir rol oynadığına inanılan bir biyoflavonoiddir. Hesperidin ile takviyenin genel sağlık için bir takım faydaları olduğu kanıtlanmıştır. Bu faydaları vücut bölümlerine göre aşağıda verilmiştir.

1- Antioksidan – Beyin ve Karaciğer Sağlığı

Hesperidin, vücudu serbest radikal hasarına karşı korumaya yardımcı olabilecek bir antioksidandır. Sigara dumanı, hava kirliliği, işlenmiş gıdalar ve güneşten gelen ultraviyole radyasyon (UV ışınları) gibi çevresel etkiler yoluyla serbest radikallerle karşılaşıyoruz. Hesperidin’in antioksidan özelliklerinin özellikle vücuttaki nöronları oksidatif hasara karşı koruduğu bulunmuştur. Nöronları korumak, hesperidin’in beyin hücrelerini korumasına ve sağlıklı zihinsel işleyişi sürdürmesine yardımcı olur. Hesperidin’in sağladığı güçlü antioksidan yeteneği, karaciğeri toksik kimyasalların ve kirleticilerin neden olduğu hasara karşı korumasına da izin verir.

2- Dolaşım ve Kardiyovasküler Sağlık

Bir çalışma, aşırı soğuğa duyarlılığı olan kişilerin oral hesperidin takviyesi ile tedavi edilebileceğini buldu. Hesperidin’in vücudun dışı boyunca kan damarlarının genişlemesini teşvik ettiği ve daha iyi bir ısı dolaşımına izin verdiği bulundu. Başka bir çalışma, hesperidin’in kan damarlarını rahatlattığı gösterilen bir madde olan nitrik oksit (NO) üretimini teşvik ettiğini bulmuştur. Kan damarlarının genişlemesi kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir. Diosmin ile birleştirildiğinde, hesperidin yaygın olarak hemoroid ve bacak ülserlerini tedavi etmek için kullanılır.

3- Glucosyl Hesperidin – Arteryoskleroza karşı koruma

Glukozil hesperidin adı verilen belirli bir hesperidinin alt türünün, kanlarında aşırı yüksek seviyelere sahip kişilerde trigliserit seviyelerini düşürdüğü gösterilmiştir. Dengesiz kolesterol düzeyleri olanlarda kötü kolesterolü biraz düşürdüğü de gösterilmiştir. Bunların her ikisi de arteriyoskleroz ve kardiyovasküler hastalık geliştirme riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

4- Menopoz

Birçok sağlık bakımı pratisyeni, menopoz semptomlarına yardımcı olmak için hesperidin kullanır. C vitamini ile birleştirildiğinde, hesperidin takviyesinin sıcak basmaların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olduğu gösterilmiştir. Ayrıca menopozun zihinsel-duygusal semptomlarını, özellikle anksiyeteyi hafifletmeye yardımcı olabilecek hafif bir yatıştırıcı etkiye sahip olduğu bulunmuştur.

5- Kanser

Son araştırmalarda, hesperetin adı verilen bir hesperidin metabolitinin tümör hücresi büyümesini önlediği ve ayrıca hormon üretimini önlediği gösterilmiştir. Bu, meme kanseri ve diğer hormona duyarlı kanserlerin tedavisinde daha fazla çalışma için büyük bir potansiyel sağlar.

Hesperidin’in faydaları nelerdir? 

Hesperidin birçok faydası olan ve turunçgillerde etkin bir maddedir. Bu madde vücudun birçok yerinde farklı hastalıklarda etki göstermiştir.

• Hesperidin, kılcal damar geçirgenliği azaltarak varis gibi damar hastalıklarını iyileştirir.
• Hesperidin, saman nezlesini ve diğer alerjik durumları azaltmak için kullanılır. 
• Kemik ve eklemlerde etkin rol oynayarak erime ve zedelenmelerin iyileşmesini hızlandırır.
• Alerjiler, hemoroitler, yüksek tansiyon, sıcak basmaları, saman nezlesi, sinüzit, menopoz değişiklikleri ile ilişkili semptomlar, adet öncesi sendromu ve varisli damarlar dahil olmak üzere bir dizi sağlık sorunu için doğal bir çare olarak lanse edilir. Hesperidin’in ayrıca dolaşımı iyileştirdiği, iltihabı azalttığı ve kanserle savaşmaya yardımcı olduğu söyleniyor.
• Hem hesperidin hem de hesperetin, antioksidan olarak işlev görür. Her ikisinin de radikal temizleme aktivitesi vardır, yani serbest radikallerin hücrelere zarar vermesini durdururlar.
• 16 sağlıklı insan üzerinde yapılan bir klinik çalışmada, turunçgil flavonoidlerinin karışımı yemeklerden sonra antioksidan aktiviteyi artırdı ve bu da kronik hastalık gelişimini önlemeye yardımcı olabilir.
• Günlük portakal suyu tüketimi, görünüşte sağlıklı 10 kadın üzerinde yapılan küçük bir denemede kan şekerini düşürdü. Benzer şekilde, hesperidin ve diğer turunçgil flavonoidleri (Eriomin) içeren bir takviye, 100’den fazla pre-diyabetik insan üzerinde yapılan bir denemede kan şekerini, insülin direncini, sistemik inflamasyonu ve oksidatif stresi azaltarak bu durumu tersine çevirmeye yardımcı oldu.   

Kaynakça:

 Mazzaferro, L; Piñuel, L; Minig, M; Breccia, J. D. (2010). “Extracellular monoenzyme deglycosylation system of 7-O-linked flavonoid beta-rutinosides and its disaccharide transglycosylation activity from Stilbella fimetaria”. Archives of Microbiology. 192 (5): 383–93. doi:10.1007/s00203-010-0567-7. PMID 20358178. S2CID 25979489

 Dakshini KM (August 1991). “Hesperetin 7-rutinoside (hesperidin) and taxifolin 3-arabinoside as germination and growth inhibitors in soils associated with the weed,Pluchea lanceolata (DC) C.B. Clarke (Asteraceae)”. Journal of Chemical Ecology. 17 (8): 1585–91

 Antioxidant activity of the flavonoid hesperidin in chemical and biological systems – url: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15941311/#:~:text=The%20antioxidant%20hesperidin%2C%20a%20major,using%20chemical%20and%20biological%20systems.&text=These%20observations%20clearly%20demonstrate%20that,by%20paraquat%20and%20peroxide%20hydrogen.